Cơ Hội trong Ngành Công Nghiệp Da Giày Việt Nam 2024
Việt Nam đã vượt qua nhiều quốc gia để trở thành một trong top 4 nước sản xuất giày dép lớn nhất trên toàn cầu. Thế mạnh của Việt Nam nằm ở việc sử dụng chương trình Ưu đãi thuế quan phổ cập (GSP) và lực lượng lao động dồi dào, với mức giá nhân công trung bình chỉ khoảng 181 USD/tháng, gấp một nửa so với Trung Quốc.
Ngành công nghiệp da giày Việt Nam đã trải qua những bước tiến vượt bậc trên thị trường quốc tế. Đặc biệt, các thỏa thuận thương mại tự do như CPTPP và EVFTA cung cấp cơ hội xuất khẩu lớn hơn, giúp thúc đẩy tăng trưởng ngành. Trong 8 tháng đầu năm 2023, kim ngạch xuất khẩu giày dép của Việt Nam đạt gần 13,58 tỷ USD, mặc dù giảm 18,4% so với cùng kỳ năm 2022, nhưng vẫn giữ vững vị trí quan trọng trong ngành xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam.
Một trong những thách thức lớn của ngành công nghiệp giày dép Việt Nam là sự phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu. Mỗi năm, nước ta phải nhập khoảng 300 triệu đô la Mỹ nguyên phụ liệu cho thị trường giày dép. Điều này tạo ra áp lực lớn lên quá trình sản xuất và làm tăng chi phí, gây khó khăn trong việc cạnh tranh giá cả với các thương hiệu quốc tế.
Tuy nhiên, ngành công nghiệp da giày Việt Nam đang có những bước tiến lớn. Khi Hiệp định Thương mại tự do EU-Việt Nam (EVFTA) có hiệu lực, hàng rào thuế quan đối với giày dép Việt Nam nhập khẩu vào EU sẽ giảm dần về 0%, mở ra cơ hội lớn để tăng kim ngạch xuất khẩu và thị phần tại EU. Dự kiến kim ngạch xuất khẩu có thể tăng gấp đôi so với hiện tại, từ đó tạo nhiều công ăn việc làm và sử dụng nhiều lao động hơn.
Hơn nữa, Việt Nam có tiềm năng lớn trong việc thu hút đầu tư nước ngoài. Các doanh nghiệp nước ngoài đang tìm hiểu về khả năng đầu tư sản xuất giày dép tại Việt Nam để hưởng ưu đãi từ các Hiệp định Thương mại tự do. Việt Nam cũng có điều kiện thu hút đầu tư từ các nước EU vào lĩnh vực máy móc thiết bị, cung cấp cơ sở hạ tầng cho ngành, và tiếp cận công nghệ sản xuất giày cao cấp.
Sự đổi mới và nâng cao chất lượng sản phẩm thông qua việc đầu tư vào nghiên cứu và phát triển sẽ giúp ngành nâng tầm thương hiệu và cung cấp giải pháp sản phẩm đa dạng, đáp ứng nhu cầu đa dạng của thị trường.
Tiềm Năng Phát Triển Công Nghệ 4.0 giúp ngành có cơ hội áp dụng công nghệ mới, từ quy trình tự động hóa sản xuất đến sử dụng trí tuệ nhân tạo trong thiết kế và phân tích thị trường. Từ đó thu hút người tiêu dùng quan tâm đến sự phát triển và đổi mới với công nghệ hiện đại.
Thách thức của ngành da giày Việt Nam 2024
Bên cạnh cơ hội, ngành công nghiệp da giày Việt Nam đối diện với một số thách thức đáng kể. Một trong những thách thức quan trọng là tỷ lệ sản xuất gia công cao, chiếm khoảng 70% tổng sản xuất. Điều này dẫn đến lợi nhuận thấp và hạn chế sự linh hoạt của các doanh nghiệp trong việc tiếp thị, phát triển thị trường, thiết kế mẫu mã và phát triển sản phẩm.
Ngoài ra, các rào cản kỹ thuật từ phía EU, cùng với các yêu cầu về trách nhiệm xã hội và bảo vệ môi trường, đòi hỏi tuân thủ các thủ tục để được hưởng lợi thế từ EVFTA, từ đó làm tăng chi phí cho doanh nghiệp.
Tình hình nội địa hóa nguyên liệu trong ngành cũng còn thấp, chỉ đạt khoảng 40%. Việc phụ thuộc vào việc nhập khẩu nguyên phụ liệu từ Trung Quốc càng làm tăng rủi ro cho chuỗi cung ứng của ngành. Việc giá thuê container và chi phí vận chuyển tăng cao cũng gây áp lực lớn lên doanh nghiệp xuất khẩu.
Mặt khác, việc thu hút đầu tư nước ngoài vào ngành đang đối mặt với một số khó khăn. Mặc dù EVFTA mang lại cơ hội lớn, việc tận dụng cơ hội này vẫn đang là thách thức với nhiều doanh nghiệp. Đặc biệt, các chính sách hỗ trợ trực tiếp từ Chính phủ cho doanh nghiệp còn phải điều chỉnh để phù hợp với quy định của EVFTA. Các chính sách về đào tạo nguồn nhân lực ngành da giày cũng cần phải cập nhật và đáp ứng được yêu cầu của doanh nghiệp.
Trong bối cảnh này, việc cải thiện quy trình sản xuất, tăng cường nội địa hóa nguyên liệu và tăng cường đào tạo nguồn nhân lực sẽ là các biện pháp quan trọng giúp ngành công nghiệp da giày Việt Nam vượt qua các thách thức, từ đó phát triển mạnh mẽ hơn.
Đề xuất giải pháp đa dạng hóa nguồn cung cấp phụ liệu
Năm 2023, tình hình xuất khẩu của ngành da giày đang đối diện với nhiều thách thức lớn. Từ quý 4/2022, ngành công nghiệp xuất khẩu, trong đó có da giày, đã phải đối mặt với tác động mạnh từ thị trường thế giới.
Cụ thể, các thị trường chủ chốt như Mỹ, EU và Nhật Bản đang ghi nhận sự suy giảm do tình hình lạm phát, sự giảm sút của nền tiêu dùng và đặc biệt, việc tích lũy tồn kho lớn đối với các mặt hàng thời trang. Những yếu tố này đang ảnh hưởng đáng kể đến tình hình đặt hàng của ngành da giày.
Dự kiến rằng cho đến hết quý 2/2023, tình hình mới có thể trở nên khả quan hơn. Điều này cũng tác động lớn đến việc đặt hàng cũng như lao động trong ngành da giày. Các doanh nghiệp đã nhận ra đây là một trong những thách thức quan trọng mà ngành đang phải đối mặt.
Vì vậy, các doanh nghiệp đang tìm kiếm các giải pháp trong năm 2024 tới bao gồm việc mở rộng tìm kiếm nguồn cung mới, khám phá các thị trường mới và tận dụng tốt các thị trường đã ký kết Hiệp định Thương mại Tự do mà Việt Nam tham gia.
Tuy nhiên, ngành da giày đang đối diện với lo ngại về sự khan hiếm và khó khăn trong việc nhập khẩu nguyên phụ liệu. Với các doanh nghiệp lớn, việc tiếp cận nguồn cung nguyên phụ liệu không gặp nhiều khó khăn do quy mô sản xuất lớn. Tuy nhiên, đối với các doanh nghiệp nhỏ, việc tiếp cận nguồn cung nguyên phụ liệu lại khó khăn hơn do khả năng đặt hàng theo đơn lẻ bị hạn chế. Tình trạng này đã kéo dài từ khi dịch Covid-19 bùng phát và đang dần được cải thiện.
Lời kết
Năm 2024 đang là thời điểm vàng để ngành công nghiệp da giày Việt Nam bứt phá mạnh mẽ. Tuy vậy, để vượt qua những thách thức và tận dụng tối đa cơ hội, sự đổi mới, đa dạng hóa nguồn cung cấp phụ liệu mới là yếu tố quyết định sự thành công của ngành này. Sự hưng thịnh của ngành công nghiệp da giày sẽ góp phần quan trọng vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế Việt Nam.
